Hier gaan wij wat dieper in op het verlies van een kind.
Wanneer we bedenken hoe het leven hoort te verlopen, dan is het een logische gedachte dat je afscheid neemt van de generatie boven je. Helaas is de realiteit soms anders en moeten ouders afscheid nemen van hun kind.
Een kind kwijtraken is een van de moeilijkste processen op het gebied van verlies. Het is juist daarom zo belangrijk dat je bij het afscheid van je kind een goede keuze maakt wat betreft de vormgeving van de uitvaart en het samenzijn in de dagen hieraan voorafgaand. Wij adviseren dan ook om zo veel mogelijk zelf te doen: van het verzorgen van je kind tot aan het maken van de binnenbekleding van een kistje of mandje. Het kan fijn zijn om de ‘noodzakelijke handelingen’ die het uitvaartpersoneel gebruikelijk doet, zelf uit te voeren. Denk daarbij dan bijvoorbeeld aan het wassen, nageltjes knippen en aankleden.
Ook is het van groot belang om op ieder gewenst moment bij je kind te kunnen zijn gedurende de dagen voorafgaand aan het afscheid. Een thuisopbaring is hiervoor zeker een vertrouwde plaats: in zijn of haar eigen kamertje, in zijn of haar eigen bedje of, wanneer je kindje nog heel klein is, in een Maxi Cosi.
Er zijn ook uitvaartcentra zoals ‘Het Familiehuys’ waar sleutelkamers zijn. Een andere benaming hiervoor is ‘familiekamer’: je krijgt een sleutel waarmee je dag en nacht toegang tot deze kamer hebt. De kamer is volledig ingericht als een échte woonkamer. Op deze manier kun je op elk gewenst moment langsgaan, zonder dat je aan tijdsbestekken gebonden bent. Deze kamer kun je ook ‘eigen’ maken door het neerzetten van persoonlijke spulletjes.
Geef kinderen ook de kans om, wanneer ze erom vragen, in de kamer te spelen waar hun broertje of zusje ligt opgebaard. Op deze manier verwerken ze het verlies vaak in hun spel. Wanneer je een bloemstukje voor je kindje wilt laten maken, kun je erover nadenken om dit zelf te doen. Laat broertjes of zusjes eventueel meehelpen. Hiermee laat je blijken dat ook zij een belangrijke bijdrage leveren aan het afscheid van hun broertje of zusje. Je ontplooit daarmee een activiteit, waarbij het overleden broertje of zusje centraal staat en waarbij je vrijuit met elkaar kunt praten. Verwerk een favoriete knuffel in het bloemstukje en geef broertjes en zusjes ook de vrijheid om hun favoriete knuffel, tekening of iets van zeer persoonlijke aard bij hun overleden broertje of zusje neer te leggen.
Op de dag van de uitvaart dragen onze medewerkers vaak een wat lichter kostuum of desgewenst passende casualkleding. Het is de bedoeling dat de uitvaart een kinderlijke of beter gezegd laagdrempelige uitstraling heeft. Wanneer het uitvaartpersoneel dan een traditioneel uitvaartkostuum draagt, is het contrast te groot. Dit kan een onnodige afstand creëren.
Tijdens het afscheid is het belangrijk te kijken naar de gewenste uitstraling en sfeer. Vaak zijn er bij een kinderuitvaart veel kinderen aanwezig. Denk in de geest van een kind. Muziek kan hierbij een grote rol spelen. Kies muziekstukken uit die voor je kind favoriet waren. Laat broertjes en zusjes hún favoriete muziek kiezen die ze bij dit moment willen beluisteren. Wanneer je gebruik wilt maken van een boekje tijdens het afscheid, kun je dit vullen met tekeningen en teksten die broertjes en zusjes, oma’s en opa’s, vriendjes en vriendinnetjes hebben gemaakt en met de teksten van de muziek die wordt beluisterd. Wanneer je daarbij dan ook nog eens foto’s plaatst van het gezin en de leuke dingen die jullie met elkaar hebben ondernomen, krijg je een mooi en waardevol gedachtenisboekje.
Wanneer een klein gezelschap de uitvaart bijwoont, is het prettiger om tijdens dit samenzijn de stoelen rondom het kistje of mandje te plaatsen. Dit creëert een intiemere sfeer, zeker wanneer de locatie waar dit afscheid plaatsvindt ruim van opzet is.
Wanneer er schoolkameraadjes bij de uitvaart aanwezig zijn, is het mooi om deze, op kussentjes, op de grond rond de kist te laten plaatsnemen. Op deze wijze creëer je verbondenheid tussen schoolkameraadjes en hun overleden vriendje of vriendinnetje. Geef ze de kans om iets te zeggen of iets anders bij te dragen op een manier die voor kinderen zo kenmerkend kan zijn.
Denk ook aan het zelf dragen van het biezen mandje of uitvaartkist en, wanneer het een begrafenis betreft, het zelf laten zakken hiervan in het graf. Al dit soort handelingen zorgen ervoor dat je het afscheid op een zo goed mogelijke manier afsluit.
Als ouder geef je bijna altijd zelf de geboorte van je kind aan. In de uitvaart is het veelal gebruikelijk dat de uitvaartverzorger de aangifte van het overlijden doet. Ook dit kan en mag anders. Waarom zou je niet, als je de aangifte van geboorte hebt gedaan, ook het overlijden van je kind op het stadhuis aangeven. Onze uitvaartbegeleiders kunnen alle papieren hiertoe voor je in orde maken en de gehele procedure uitleggen.
Wat betreft het vervoer van de woning/rouwcentrum naar de begraafplaats of crematorium, dit kun je natuurlijk per eigen auto doen. Dit is vaak zeer persoonlijk, zeker wanneer het een nog zeer jong kindje betreft. Er zijn natuurlijk ook rouwwagens die speciaal voor kindervervoer zijn gemaakt, de gehele uitstraling van de rouwwagen is dan ook in kinderstijl.
Ook het gebruik van een fotograaf bij een kinderuitvaart kan in een later stadium enorm helpen bij de verliesverwerking. Ga maar eens bij jezelf na. Als je een geboortealbum pakt, schieten kleine details van gebeurtenissen van het ogenblik dat de foto is genomen op dat moment pijlsnel door je gedachten.
Zo ook bij een uitvaart fotoalbum. Zeker ouders en broertjes en zusjes kijken dit album later heel vaak in. Hierdoor praat men meer, en soms ook wat makkelijker, over het proces dat aan het overlijden is voorafgegaan en de periode die hierop volgt.
Zoals bij het onderdeel uitvaartthema’s ook te lezen is, kan het ‘ballonnen afscheid’ ook een mooie en belangrijke bijdrage leveren aan een goed afscheid. Het maakt het voor kinderen wat begrijpelijker. Bijna ieder kind kent wel een verhaal over een overleden iemand die een sterretje of vlinder is geworden. Wanneer je bij het verlaten van de begraafplaats of het crematorium met de achtergebleven kinderen een ballon oplaat, bereiken deze in hun gedachten het sterretje of de vlinder. Wanneer er dan aan deze ballonnen een door de kinderen persoonlijk gekleurde boodschap wordt bevestigd, is het afscheid voor hen compleet. De regelgeving van de gemeente waar de uitvaart plaatsvindt, is bindend wat betreft het oplaten van ballonnen. Het gebruik van biologisch afbreekbare ballonnen is aan te raden.
Eventueel kunnen de kinderen op school een tekening of knutselwerkje maken. Op deze manier is het voor de juf of meester gemakkelijker om het onderwerp bespreekbaar te maken. Ongetwijfeld kan de juf of meester ook een verhaal vertellen over een sterretje of een vlinder. Een dergelijk verhaal kan kinderen helpen om met hun emoties om te gaan.
Emoties geven ons kracht, maar brengen ons soms ook uit balans. Helder denken binnen emoties is dan ook vaak ondoenlijk. Vandaar dat wij als uitvaartbegeleider het advies geven om per dag de uitvaart vorm te geven. Dit houdt in dat in een dagelijks persoonlijk contact met de uitvaartbegeleider iedere keer een stukje van de wensen voor de uitvaart wordt doorgesproken. Op deze wijze vormt zich dan langzaam het afscheid. Uiteraard zijn daar ook prioriteiten aan verbonden. Bepaalde wensen vergen immers meer organisatie. Samen bekijken we dan ook waar die prioriteiten liggen en hoe we deze het beste kunnen realiseren.
